Categories
Geschiedenis

Henk Sneevliet, de onbekende communist

De jonge jaren

Henk Sneevliet is tegenwoordig in Amsterdam bekend van de straat en metrohalte die naar hem genoemd zijn. Er zijn echter maar weinig mensen van op de hoogte dat Sneevliet een zeer vooraanstaand, internationaal communist was.

Geboren in 1883 in bittere armoe, kwam hij begin 20ste eeuw terecht bij de Nederlandse spoorwegen. Daar kwam hij in aanraking met de ideeën van Karl Marx, waar hij duidelijk van gecharmeerd raakte. In 1903 was Sneevliet dan ook betrokken bij de grote spoorwegstaking.

Deze staking had tot doel om te voorkomen dat overheidspersoneel niet meer mocht staken, waar 2 spoedwetten voor zouden zorgen. Het leger werd vervolgens ingezet om de staking te breken en de wetten werden aangenomen. Tot 1980 was het dan ook wettelijk verboden voor spoorwegpersoneel om te staken. Niet alleen de wetten werden aangenomen, maar ook enkele duizenden spoorwerkers werden ontslagen. De grote staking had dan ook precies niets opgeleverd.

Internationale omzwervingen

Alhoewel de staking tot niets had geleid, kreeg Sneevliet toch de smaak te pakken en vertrok hij naar Indonesië om daar de lokale communistische partij op te richten. Naast zijn communistische denkbeelden maakte Sneevliet zich ook sterk voor Indische onafhankelijkheid. De koloniale autoriteiten zaten daar uiteraard niet op te wachten. In 1918 werd hij dan ook Nederlandsch Indië uitgezet.

Inmiddels had zich in Rusland de Bolsjewistische revolutie voltrokken. Lenin verzocht Sneevliet of hij met z’n Aziatische ervaring niet kon helpen om het communisme naar China te brengen. Zo gezegd zo gedaan en als afgezant van het internationale communisme was Sneevliet dan ook aanwezig in een huis in Shanghai toen daar de Chinese communistische partij werd opgericht. Een van de 12 andere aanwezigen was Mao Zedong, toen nog een jonge idealistische communist, later een uiterst succesvol dictator.

Terug in Nederland

Na zijn terugkomst in Nederland en de machtsovername in de Sovjet-Unie door Stalin, koos Sneevliet voor Stalins rivaal Trotski en keerde zich dus af van de Sovjets, die hij als imperialistisch beschouwde. Op zich had Sneevliet daar trouwens best een punt, gezien de latere opdeling van Polen, de aanval op Finland en de annexatie van delen van Roemenië.

In Nederland richtte Sneevliet een eigen communistische partij(tje) op en werd daarvoor ook in de tweede kamer gekozen. Terwijl hij verkozen werd, zat hij nog wel in de gevangenis wegens steun aan een muiterij op het oorlogsschip De Zeven Provinciën in Nederlands Indië.

Deze muiterij was uitgebroken omdat de regering had besloten opeenvolgende salarisverlagingen door te voeren voor de bemanning. Toen in eerste instantie zowel de Europese, als inlandse bemanning woedend reageerden, werd de salarisverlaging teruggedraaid. De Zeven Provinciën vertrok daarop op patrouille. Eenmaal op open zee kwam alsnog het bericht binnen dat de salarisverlaging wel degelijk werd doorgevoerd. Hierop brak er alsnog muiterij uit. De muiters namen het schip over en zetten koers richting Soerabaja om daar te onderhandelen met de plaatselijke commandant. Zover kwam het echter niet.

De 5e dag van de muiterij werd De Zeven Provinciën ingehaald door een eskader van verschillende oorlogsschepen, vergezeld door onderzeeërs en vliegtuigen. Toen de muiters per telegram gewaarschuwd werden dat ze zich over moesten geven stuurden ze terug dat ze niet gehinderd wensten te worden en naar Soerabaja zouden opstomen Het schip werd tien minuten later gebombardeerd door een van de vliegtuigen. Hierbij kwamen 23 man om inclusief de leider van de muiterij.

In Nederland juichte Sneevliet deze muiterij toe in een manifest waarvoor hij dus de bak in draaide. Overigens zond de VPRO een programma over de muiterij uit in de jaren 50, waarbij bleek dat half Nederland nog steeds niets van dit voorval wilde weten. De programmamaker had enkele van de muiters weten te interviewen en bekocht dit met een uitsluiting als programmamaker van 2 jaar.

Spanje en ‘t verzet

Eenmaal uit de gevangenis vertrok Sneevliet richting Spanje waar inmiddels een burgeroorlog was uitgebroken tussen Franco en verschillende linkse milities. Hij sprak op de radio voor de POUM, de partij van de Trotskisten, waar ook George Orwell zich bij had aangesloten. Dit leverde Sneevliet ruzie op met Trotski, die vreemd genoeg niets van de Trotskisten moest hebben. Gezien hij nog steeds in de tweede kamer zat voor z’n eigen partij, keerde Sneevliet terug naar Nederland en nam hij verder niet deel aan de Spaanse burgeroorlog.

Toen in 1940 de Duitsers Nederland binnenvielen dook Henk Sneevliet ogenblikkelijk onder en werd actief voor het verzet. Dat kostte hem in 1942 zijn leven toen hij werd opgepakt met 7 anderen. Hij werd vervolgens gefusilleerd door de Duitsers. Zijn verzetswerk heeft hem uiteindelijk een straat opgeleverd inclusief metrohalte.

In China is Sneevliet een bekender figuur dan hier en zijn biografie is dan ook in het Chinees verschenen. Bovendien is hij te bewonderen in musea over de communistische partij en zelfs op een Chinees bankbiljet.

Categories
Trivia Wetenschap

Lord Rothschild, schildpadtemmer

Volgens velen op Internet maakt de familie Rothschild deel uit van een geheime elite, die de echte macht over de wereld in handen heeft. De theorie over de Rothschilds heeft er mee te maken dat zij onnoemelijk rijk zijn en in het geheim de centrale banken van de VS en Groot-Brittannië zouden controleren. Niet de regeringen, maar de Rothschilds bepalen volgens deze theorie de hoeveelheid geld die de centrale banken aanmaken.

Voor de details verwijzen we graag door naar een van de honderden sites waar alle mogelijke details te vinden zijn, inclusief links naar prins Bernhard, allerlei Amerikaanse presidenten en, als je wat verder graaft, buitenaardse wezens en Gordon. Kortom, doe je eigen onderzoek!

Dat de familie Rothschild een aanzienlijk fortuin bezit staat buiten kijf, maar tussen alle complottheorieën hoor je zelden wat over Walter Rothschild. Deze telg van de Britse tak van de bankiersfamilie was voorbestemd om de familiezaken over te nemen, maar bleek bijzonder weinig financieel inzicht te hebben. Een flinke tekortkoming als bankier, zou je zeggen, maar in feite niet heel anders dan huidige Nederlandse banktoezichthouders, die daar ook weinig kaas van hebben gegeten.

Ondanks dat Walter er totaal geen zin in had, moest hij van zijn ouders toch bij de bank gaan werken. Na 20 jaar hadden ook zij echter wel door, dat het nooit wat ging worden tussen de bank en Walter. Tot zijn grote opluchting kreeg hij de mogelijkheid van zijn ouders om zich dan maar op z’n grote hobby te richten: zoölogie.

Gefinancierd door het geld van z’n ouders, stuurde Walter expedities de halve wereld rond op zoek naar dieren voor zijn collectie. Door al het geld wat hij aan deze expedities uit kon geven, verzamelde hij de grootste zoölogische collectie die ooit bijeengebracht is door een individu. Op het hoogtepunt bestond de verzameling uit duizenden zoogdieren en reptielen, 300.000 vogelhuiden en meer dan 2 miljoen vlinders. Dit alles bijeen gebracht in zijn eigen museum.

In totaal gaf Walter zijn naam aan meer dan 20 verschillende diersoorten die door z’n expedities werden ontdekt, waaronder de Rothschild giraffe en een aantal vogels en kevers. Walter was er van overtuigd dat elk dier te temmen was en is hieronder in actie te zien met een reuzenschildpad:

RothschildTortoise

Naast schildpadden beweerde hij ook dat hij Zebra’s kon temmen en om zijn bewering kracht bij te zetten reed hij in een koets voortgetrokken door zebra’s naar Buckingham palace:

WalterRothschildWithZebras

Alhoewel zijn familieleden die het familiefortuin opbouwden bekender zijn, was Walter, wat ons betreft, de interessantste Rothschild. Dit uiteraard vanwege zijn zoölogische belangstelling, niet vanwege het feit dat de Britse minister van buitenlandse zaken, Arthur Balfour, hem ooit een brief schreef waarin Balfour, namens de Britse regering, zijn steun uitsprak voor een Joods thuisland in Palestina. Deze zogenaamde Balfour declaratie was je vast al tegengekomen tijdens je eigen onderzoek op Youtube, dus daar hoeven we hier verder geen woorden aan vuil te maken.

Categories
Geschiedenis

De eerste Zwarte Generaal

Het leger is vaak de eerste plaats waar het belang van iemands afkomst minder telt dan zijn kunnen. Logisch ook, want een leger dat geen belang stelt in het kunnen van haar officieren, heeft de neiging om vrij snel pijnlijk in aanraking te komen met een tegenstrever die dat handiger geregeld heeft.

Het is dan ook niet zo raar dat de eerste zwarte generaal in West Europa al ten tijde van Napoleon die rang bereikte. Het gaat hier om Alexandre Dumas, de vader van de gelijknamige schrijver van de 3 musketiers, die achtereenvolgens bevelhebber van de legers van de westelijke Pyreneeën, de Alpen en de westelijke Vendée was.

Kijk 'm met z'n swag..
Kijk ‘m met z’n swag… Dat komt door z’n snor. (Olivier Pichat)

Voor het zover kwam had Dumas senior echter een lange weg af te leggen. Zijn vader was namelijk een adellijke slavenhouder op Haïti, maar zijn moeder was een Afrikaanse slavin. Dumas kreeg hierdoor wel een adellijke opvoeding, maar mocht geen gebruik maken van de naam van zijn vader. Toen hij besloot het leger in te gaan, moest hij dan ook beginnen met de rang van soldaat, terwijl het gebruikelijk was voor een edelman om meteen officier te worden.

Door zijn kunde werkte Dumas zich uiteindelijk toch op tot bevelhebber van een heel leger. Toen hij echter in Italië gevangen werd genomen en enkele jaren in de gevangenis door had gebracht, bleek dat de Franse staat niet van plan was hem een pensioen te geven zoals alle andere generaals en hij stierf in armoede. Onder zijn nakomelingen zijn echter enkele zeer succesvolle Fransen, waaronder zijn wereldberoemde zoon, maar ook succesvolle acteurs en een olympisch schermkampioen. Bovendien staat zijn naam inmiddels gegraveerd in de Arc de Triomphe.

Niettegenstaande de eerste paragraaf van dit artikel duurde het toch tot ergens in de jaren 70 van de vorige eeuw tot een gekleurde man zo’n hoge rang bereikte in een leger in de Westerse wereld. In Nederland hebben we echter wel Abraham George Ellis gehad, de Surinaamse zoon van een slavin en een hoge ambtenaar, die zelf de zoon was van de gouverneur van Suriname en diens Ghanese huishoudster.

De ouders van Ellis hier afgbeeld op de oudste bewaard gebleven  Daguerrotype in Suriname
De ouders van Ellis hier afgebeeld op de oudste bewaard gebleven Daguerreotype uit Suriname

Ellis klom op tot vice-admiraal in de Nederlandse marine en schopte het vervolgens in 1903 tot minister van marine en dus opperbaas van de zeemacht. Zijn reputatie als ‘socialistenvreter’ zal hem daar ongetwijfeld bij geholpen hebben. Immers wie in die tijd het socialisme de kop indrukte had een streepje voor. In de Nederlandse regering bleek ook Ellis zijn tijd ver vooruit. Het eerstvolgende lid van niet Nederlandse afkomst kwam pas in de jaren ’80 in de regering.

Categories
Geschiedenis Wetenschap

Tycho Brahe: Hij ging dood als een idioot.

Vandaag gaan we het hebben over Tycho Brahe, Deens edelman, astronoom, alchemist en algemeen excentriekeling.

Dit is echt wel de mooiste snor tot nu toe!
Dit is echt wel de mooiste snor tot nu toe!

Tycho werd geboren in de familie Brahe op een ongelukkig moment. Zijn ouders hadden namelijk beloofd om hun eerstvolgende zoon af te staan aan de broer van zijn vader, aangezien die kinderloos was. Toen Tycho geboren werd, hielden zijn ouders zich echter niet aan de afspraak. Zijn oom had daar na 2 jaar smoesjes genoeg van en besloot de 2-jarige Tycho dan maar te ontvoeren naar zijn eigen kasteel om hem daar op te voeden. Kennelijk kon het zijn ouders bij nader inzien toch niet zo veel schelen, want ze hebben geen moeite gedaan de kleine Tycho terug te halen.

Oom Jørgen had mooie plannen voor Tycho en zorgde ervoor dat hij een gedegen opleiding kreeg om geleerde te worden. In eerste instantie was het de bedoeling dat hij rechten zou gaan studeren, maar nadat Tycho een zonsverduistering mee had gemaakt, wijdde hij een deel van zijn studies aan astronomie.

Een goede astronoom heeft uiteraard wiskundige kennis nodig en Tycho was geen uitzondering. Hij was daarin zo fanatiek, dat hij op een bruiloft van een professor eens een hoogoplopende ruzie kreeg met een studiegenoot over een wiskundige formule. Omdat geen van beiden de ander kon overtuigen met argumenten, besloten ze er dan maar een duel over uit te vechten. Tycho bleek duidelijk de mindere zwaardvechter en verloor een deel van zijn neus tijdens het duel. Sindsdien liep hij rond met een metalen prothese die aan z’n schedel was vastgelijmd.

Na het afronden van zijn studies richtte Tycho zich op het doen van systematische waarnemingen van de sterrenhemel, waarbij hij de laatste astronoom was voor de uitvinding van de telescoop en dus alles met het blote oog moest doen. Ondanks deze relatieve handicap maakte hij duizenden vrij nauwkeurige waarnemingen en was de eerste die ontdekte dat de sterrenhemel niet statisch is en dat kometen en supernovae geen atmosferische fenomenen zijn, maar dat deze zich op dezelfde afstand als sterren of planeten bevinden.

Dankzij zijn goede relatie met Koning Christian van Denemarken kreeg hij de gelegenheid om op een eiland een enorm observatorium te bouwen, waar hij behalve waarnemingen van sterren ook medische en alchemistische experimenten kon uitvoeren. Helaas bleek dat de instrumenten die hij op Uraniborg, zoals het observatorium heette, last hadden van de wind en de waarnemingen dus allemaal mislukten. Dit was vooral jammer voor koning Christian die 6 jaar lang 1% van het budget van de Deense staat in Tycho’s project had gestopt, ofwel omgerekend naar hedendaagse maatstaven een luttele paar miljard.

Vreemd genoeg bekoelde hierna de relatie tussen Tycho en Christian danig en werd hij het land uitgezet richting het Heilige Roomse Rijk. Dit ongetwijfeld tot grote opluchting van de boeren die rond Uraniborg woonden en die Tycho als halve slaven had behandeld.

De Heilige Roomse keizer kon wel wat geleerden gebruiken en in Praag kon Tycho ondersteund door de keizer doorgaan met zijn astronomische waarnemingen, als keizerlijke astronoom. Zoals elke zichzelf respecterende renaissance geleerde hield hij zich natuurlijk niet alleen met astronomie bezig, maar ook met alchemie, magie en het maken van vreemde medicijnen. Zo dacht Tycho een medicijn tegen epileptische aanvallen bedacht te hebben, wat bestond uit het ingedroogde vermalen hoofd van een misdadiger gemengd met pioenroos. Hierbij moet wel aangetekend worden dat dit middel niet werkt tijdens een volle maan. Ook niet op enig ander moment trouwens.

Het bedenken van medicijnen en het doen van astronomische waarnemingen is eenzaam werk en wat brengt daarbij meer verlichting dan een tamme eland? Waarschijnlijk een aan alcohol verslaafde tamme eland. Die woonde dan ook in huis bij Tycho en werd meegenomen naar feestjes als attractie. Jammer genoeg keek de eland op een van de feestjes te diep in het glaasje, waarna hij van een trap af viel en daarbij z’n nek brak, ongetwijfeld tot groot verdriet van Tycho.

Ter vervanging van de eland werd er een assistent aangesteld om te helpen bij de astronomische waarnemingen, ene Johannes Keppler.

Hoewel Tycho vaak z’n eland, toen deze nog leefde, meenam naar feestjes was hij zeer gesteld op goede etiquette. Dat is hem uiteindelijk fataal geworden. Bij een groot feest aan het hof van de keizer was er een groot uren durend feestmaal. Omdat het onbeleefd was om naar de wc te gaan voor het eind van het banket hield Tycho net zo lang zijn plas op totdat hij uiteindelijk helemaal niet meer kon plassen. Waarschijnlijk veroorzaakte dat een blaasbreuk, die hem na enige dagen ondraaglijke pijn fataal werd. Gelukkig had hij nog wel tijd om zijn eigen grafschrift te bedenken:  “Hij leefde als een wijs man, maar ging dood als een idioot”.

Na Tycho’s dood gebruikte Keppler Brahe’s verzamelde waarnemingen om te bewijzen dat de aarde om de zon draait en niet andersom.