Het leger is vaak de eerste plaats waar het belang van iemands afkomst minder telt dan zijn kunnen. Logisch ook, want een leger dat geen belang stelt in het kunnen van haar officieren, heeft de neiging om vrij snel pijnlijk in aanraking te komen met een tegenstrever die dat handiger geregeld heeft.
Het is dan ook niet zo raar dat de eerste zwarte generaal in West Europa al ten tijde van Napoleon die rang bereikte. Het gaat hier om Alexandre Dumas, de vader van de gelijknamige schrijver van de 3 musketiers, die achtereenvolgens bevelhebber van de legers van de westelijke Pyreneeën, de Alpen en de westelijke Vendée was.
Kijk ‘m met z’n swag… Dat komt door z’n snor. (Olivier Pichat)
Voor het zover kwam had Dumas senior echter een lange weg af te leggen. Zijn vader was namelijk een adellijke slavenhouder op Haïti, maar zijn moeder was een Afrikaanse slavin. Dumas kreeg hierdoor wel een adellijke opvoeding, maar mocht geen gebruik maken van de naam van zijn vader. Toen hij besloot het leger in te gaan, moest hij dan ook beginnen met de rang van soldaat, terwijl het gebruikelijk was voor een edelman om meteen officier te worden.
Door zijn kunde werkte Dumas zich uiteindelijk toch op tot bevelhebber van een heel leger. Toen hij echter in Italië gevangen werd genomen en enkele jaren in de gevangenis door had gebracht, bleek dat de Franse staat niet van plan was hem een pensioen te geven zoals alle andere generaals en hij stierf in armoede. Onder zijn nakomelingen zijn echter enkele zeer succesvolle Fransen, waaronder zijn wereldberoemde zoon, maar ook succesvolle acteurs en een olympisch schermkampioen. Bovendien staat zijn naam inmiddels gegraveerd in de Arc de Triomphe.
Niettegenstaande de eerste paragraaf van dit artikel duurde het toch tot ergens in de jaren 70 van de vorige eeuw tot een gekleurde man zo’n hoge rang bereikte in een leger in de Westerse wereld. In Nederland hebben we echter wel Abraham George Ellis gehad, de Surinaamse zoon van een slavin en een hoge ambtenaar, die zelf de zoon was van de gouverneur van Suriname en diens Ghanese huishoudster.
De ouders van Ellis hier afgebeeld op de oudste bewaard gebleven Daguerreotype uit Suriname
Ellis klom op tot vice-admiraal in de Nederlandse marine en schopte het vervolgens in 1903 tot minister van marine en dus opperbaas van de zeemacht. Zijn reputatie als ‘socialistenvreter’ zal hem daar ongetwijfeld bij geholpen hebben. Immers wie in die tijd het socialisme de kop indrukte had een streepje voor. In de Nederlandse regering bleek ook Ellis zijn tijd ver vooruit. Het eerstvolgende lid van niet Nederlandse afkomst kwam pas in de jaren ’80 in de regering.
Vandaag verblijden we je met een prachtige theorie die heel goed past op Trivipedia . Er is namelijk een groep Japanners die gelooft dat Genghis Khan eigenlijk stiekem een Japanner was. Dat komt hen mooi uit, want dan zou het een Japanner zijn die het grootste rijk ooit opbouwde. Tenminste, als we het rijk van de friezen niet meerekenen natuurlijk.
De bewuste figuur is Yoshitsune, een legendarische Samurai held. Volgens de traditionele geschiedschrijving was Yoshitsune de jongere broer van Yoritomo. Yoritomo was de stichter van het shogunaat, de regeringsvorm waarbij de keizer niets meer had te zeggen, maar de shogun de feitelijke machthebber was. Yoshitsune was een briljant militair strateeg, maar ook een bijna onverslaanbare Samurai. Hij hielp zijn broer in verschillende veldslagen tegen de Taira clan.
Later kregen Yoshitsune en Yoritomo echter een conflict omdat Yoritomo bang was dat zijn broertje de macht zou grijpen. Nadat hij hem naar het Noorden van Japan gejaagd had, dwong Yoritomo Yoshitsune om zelfmoord te plegen.
Duidelijk Mongoolse trekjes…
Tot zover het officiële verhaal.
In het noorden van Japan echter gaan vele legendes dat Yoshitsune ontkomen is en geen zelfmoord heeft gepleegd. De legendes bestaan niet alleen uit mondelinge overleveringen, maar verschillende clans hebben ook daadwerkelijk documenten in handen, waaruit zou blijken dat Yoshitsune door bleef vechten en nog een tijdje bij deze clans heeft gewoond. Yoshitsune zou vervolgens per schip naar het vasteland zijn gevlucht waar hij in Mongolië de macht greep en een enorm rijk opbouwde onder de naam Genghis Khan. Zijn kleinzoon Kublai Khan probeerde Japan vervolgens te veroveren omdat zijn familie oorsprong daar zou liggen.
De eerste die deze theorie opperde was de Duitse Botanist Philipp Franz von Siebold, die in de 19e eeuw voor de Nederlandse regering naar Decima werd gestuurd voor de kust van Japan. Net als Cotton Mather in Boston introduceerde hij in Japan vaccinaties en net als naar Linnaeus werden er een hoop planten naar hem genoemd. Behalve dat hij dokter was en botanist hield hij zich echter ook bezig met de geschiedenis van Japan en schreef daar een zevendelige serie over waar hij z’n theorie over Yoshitsune in verwerkte. Als bewijs gebruikte hij de documenten uit het Noorden van Japan en een Chinees document waarin zogenaamd naar Yoshitsune zou worden verwezen.
Later bleek echter dat de Noord-Japanse documenten allemaal dezelfde stijl hadden en waarschijnlijk door dezelfde man waren gemaakt, wat er op wees dat ze aan verschillende families waren verkocht als vervalsing om te bewijzen dat hun familie tot zeer ver terug ging. Het Chinese document verwees naar een boek wat nooit bestaan heeft en is gemaakt door een bekende 17e eeuwse vervalser.
Alhoewel von Siebold in het Westen nauwelijks bekend is onder niet-tuiniers, is hij de eerste buitenlander die een eigen museum heeft gekregen in Japan. Dat hij Japan als oorsprong van Genghis Khan en zijn enorme rijk zag, zou hier wel eens iets mee te maken kunnen hebben.
Von Siebolds theorie is inmiddels overtuigend weerlegd, maar een groep Japanners weigert dit te accepteren, immers als een Australische premier ontvoerd kan worden door een Chinese onderzeeër dan is deze theorie eigenlijk helemaal niet vreemd.
We hebben het eerder als eens over de fijne vader Jan Fitzgilbert de Maarschalk gehad. Om te vieren dat het vandaag vaderdag is, vestigen wij onze aandacht op nog een aantal fijne vaders uit de geschiedenis en hun kinderen.
Stalin
Het zal de meeste mensen niet geheel verbazen dat Stalin niet echt de leukste vader van de wereld is. Stalin en Yakov, zijn oudste zoon, konden het niet bepaald met elkaar vinden. De tweede vrouw van Stalin, Yakov’s stiefmoeder, zag eens een meisje in tranen wegrennen van hun huis. Toen ze naar binnen ging, zag ze daar Yakov die er ook niet bepaald blij uitzag. Hij had zijn verloofde aan zijn vader voorgesteld en dat was niet echt soepel gegaan.
Diep teleurgesteld dat zijn vader zijn verloofde niet goedkeurde, trok hij zich terug in zijn slaapkamer en probeerde zichzelf met een schot van het leven te beroven. Terwijl zijn pleegmoeder hem verpleegde, was het enige commentaar van zijn vader, ‘hij kan nog niet eens recht schieten.’
Later, in de Tweede Wereldoorlog, diende Yakov als luitenant in het rode leger. Hij werd al snel door het Duitse leger gevangen genomen. Toen zij er achter kwamen wie ze in handen hadden, probeerden ze Yakov te ruilen voor veldmaarschalk Friedrich Paulus, die zich had overgegeven tijdens de Slag om Stalingrad. Het antwoord van Stalin was kort maar krachtig: ‘Ik ruil geen maarschalk voor een luitenant’.
Liu Bang
Niet alleen vaders kunnen zich vervelend gedragen, hun nageslacht is ook niet altijd even fijnzinnig. Voordat Han Gaozo, de eerste keizer van de Chinese Han-dynastie het zo ver geschopt had, stond hij bekend als Liu Bang. Hij kwam uit een boerenfamilie, maar had zich al opgewerkt tot een politieke functie binnen de Qin-dynastie. Hij voegde zich bij de opstand tegen de wrede keizer en wist samen met de andere rebellenleiders het regime omver te werpen.
Na de val van de Qin-dynastie vielen de rebellen uiteen en begonnen ze onderling om de macht te strijden. Een van de belangrijkste rivalen van Liu Bang was generaal Xiang Yu. Xiang Yu wist Liu Bang en zijn bondgenoten meerdere keren te verslaan, maar maakte zich door zijn wreedheid niet populair.
Xiang Yu wist op een gegeven moment de vader van Liu Bang gevangen te nemen. Hij zond Liu Bang een ultimatum: ‘Geef je over, of ik kook je eerbiedwaardige vader levend!’
Liu Bang had zijn prioriteiten duidelijk op orde. Zijn antwoord was duidelijk: ‘We zijn broeders in de strijd: mijn vader is dus jouw vader. Als jij je eigen vader zou koken, stuur me dan op zijn minst een kop van de soep.’
Xiang Yu koos eieren voor zijn geld en de twee tekenden een wapenstilstand. Later wist Liu Bang uiteindelijk de generaal en zijn andere concurrenten te verslaan en werd hij de eerste keizer van de Han-dynastie. Of zijn vader dat nog mee mocht maken is niet bekend.
Tullia Minor
Het zijn niet alleen vaders en zonen die nare trekjes ten opzichte van elkaar kunnen hebben, ook dochters zijn niet altijd even plezieriger bezig. Zo is daar bijvoorbeeld Tullia Minor, de laatste koningin van Rome. Voordat Rome een republiek werd, was het een koninkrijk, maar de monarchie was nog niet erfelijk. Na het overlijden van de koning werd zijn opvolger gekozen door het volk. Of in elk geval het deel van het volk dat stemrecht had. Uiteraard waren dat de rijke mannen.
De zesde koning, Servius Tullius, had twee dochters, Tullia Major en Tullia Minor (want één dochter naar jezelf noemen is natuurlijk niet genoeg). Hij was door de familie van zijn directe voorganger, Lucius Tarquinius Priscus, opgenomen. Om hen daarvoor te eren, liet hij zijn twee dochters met de twee zonen van zijn voorganger trouwen. Zijn jongste dochter, Tullia Minor, trouwde met Arruns, de oudste met Lucius.
Nou waren Arruns en Tullia Major niet zo erg ambitieus, maar Tullia Minor en haar zwager wel. Beide waren gefrustreerd over het gebrek aan ambitie en pit van hun partners. ze zwoeren daarom samen en lieten hun echtgenoten vermoorden, om vervolgens met elkaar te trouwen.
Daar hield hun ambitie echter niet op… Ontevreden met het feit dat ze nog moesten wachten op hun beurt om te regeren begonnen ze de senaat op te zetten tegen Tullia’s vader. Uiteindelijk stuurde Lucius een aantal mannen naar Tullia’s vader Servius om hem te vermoorden om daarna zelf in de senaat de troon op te eisen.
Tullia kwam per koets naar de senaat om haar man te steunen, maar werd door hem naar huis gestuurd weg van het tumult. Onderweg kwam ze het lijk van haar vader tegen en reed met haar koets over hem heen.
Rij d’r maar overheen, jongens!
Volgens de zeer bijgelovige Romeinen, was het deze daad die de Romeinse monarchie vervloekte. Waarschijnlijk was het nare karakter van Lucius Tarquinius Superbus, in de volksmond Tarquinius de hoogmoedige, ook een redelijk belangrijke reden dat hij, de zevende koning van Rome, ook meteen de laatste was.
Ivan de Verschrikkelijke
Ivan IV van Rusland, die bij ons vooral als ‘de Verschrikkelijke’ bekend staat, was de eerste Tsaar van de Russen. Net zoals bij keizers, word je blijkbaar geen tsaar door aardig tegen je familie te doen. Er waren nog geen psychiaters in het Rusland van de in de 16e eeuw, dus of Ivan aan een psychische aandoening leed en zo ja, aan welke is niet te herleiden. Hij laat in elk geval een zeer dubbele nalatenschap achter. Aan de ene kant staat hij bekend als een intelligente, vrome, kunstzinnige heerser, die de Russische staat flink vergrootte en moderniseerde. Aan de andere kant had hij paranoide trekken en heftige woedeaanvallen.
De oudste zoon van Ivan, Ivan Ivanovich, trouwde meerdere malen. De eerste twee vrouwen werden beide naar kloosters verbannen omdat ze geen kinderen baarden. De derde vrouw van Ivanovich, Yelana Sheremeteva, werd uiteindelijk wel zwanger. De tsaar vond dat zij zich, voor een zwangere dame, veel te uitdagend kleedde en besloot haar daarom een pak rammel te geven in plaats van wat schoonvaderlijk advies te geven. Daarop kreeg Yelana een miskraam. Ivanovich ging daarop verhaal halen bij zijn vader. Die wilde echter zijn fout niet toegeven en sleepte er zelfs wat eerdere politieke en militaire onenigheden, die vader en zoon gehad hadden, bij. De gemoederen liepen uiteindelijk zo hoog op, dat het tot een vechtpartij kwam. De tsaar sloeg zijn zoon tegen het hoofd met zijn scepter, waarop die bloedend neerviel. De tsaar kwam meteen bij zinnen en zat de volgende dagen biddend aan het bed van zijn zoon, helaas tevergeefs, enige dagen later overleed de jonge Ivan.
Helaas voor de oudere Ivan was de volgende kandidaat voor de troon zijn zoon Fjodor, een simpele ziel, die uiteindelijk de laatst tsaar van de Rurik dynastie zou zijn.
Marvin Gaye
Marvin Gaye groeide op onder het juk van zijn vader, Marvin Gay senior, die dominee was bij een pinkstergemeente. Gay sr. hield zijn kinderen zeer strikt aan zowel oudtestamentische regels als aan nieuwtestamentische regels. Marvin junior werd dan ook regelmatig bont en blauw geslagen als hij zich niet aan de regels hield. Volgens zijn zus kreeg hij regelmatig met de riem als hij bijvoorbeeld een minuut te laat thuis kwam.
Vanaf zijn pubertijd begon Marvin jr. hier tegen in opstand te komen en op zijn zeventiende liep hij van huis weg om bij de luchtmacht te gaan. Nadat hij eervol was ontslagen bij de luchtmacht begon hij met doo-wop groepen op te treden. Uiteindelijk kwam hij via samenwerkingen met Bo Diddley en Chuck Berry terecht bij het Tamla-Motown label waar hij een geweldige carrière opbouwde.
Een van zijn grootste hits was What’s going on, wat de nummer 2 positie in de VS bereikte. Een deel van de tekst is als volgt:
Father, father We don’t need to escalate You see, war is not the answer For only love can conquer hate You know we’ve got to find a way To bring some lovin’ here today
Achteraf gezien klinkt dit als een voorbode voor dingen die zouden gebeuren.
In 1983 had Marvin jr. een reeks problemen met de belastingdienst gehad terwijl hij in België verbleef. Dat jaar keerde hij terug naar de VS waar hij bij zijn ouders in trok. Voor kerst gaf hij zijn vader een revolver als cadeau. Drie maanden later op 1 april 1984 schoot zijn vader zijn zoon dood met deze revolver, nadat die hem had geslagen, omdat senior al dagen ruzie maakte met zijn moeder. Waarschijnlijk wist Marvin jr. dat zijn vader hem zou vermoorden, want getuigen hadden zijn vader vaak horen zeggen dat hij zijn zoon zou vermoorden, als hij hem ook maar met een haar zou aanraken.
Zijn laatste woorden sprak Marvin jr. tegen zijn broer: “Het is goed zo, ik kon het niet zelf doen, dus liet ik het hem doen”. Suicide by father is hier de correcte term voor.
Vaderdag
Geniet dus van deze heerlijke dag, zet je vader in het zonnetje en bedenk dat je het een stuk slechter had kunnen treffen, maar dat je, als je het toch slecht getroffen hebt, altijd nog met een koets over ‘m heen kan rijden.
Ook nu nog het grootste graf op deze begraafplaats.
Zoals de naam al suggereert, is de Nieuwe Oosterbegraafplaats in de Watergraafsmeer niet de eerste Oosterbegraafplaats. Deze eer viel namelijk te beurt aan het terrein waar nu het Tropenmuseum staat. In 1866 opende hier de Oosterbegraafplaats. Deze begraafplaats heeft maar een kleine 30 jaar bestaan, want door de snelle stadsuitbreiding en de neiging van veel Amsterdammers toch niet het eeuwige leven te hebben, was er te weinig ruimte. Begin 20e eeuw werd het terrein gekocht door het Koninklijk Instituut voor de Tropen dat daar samen met het Koloniaal Museum een nieuw gebouw wilde neerzetten.
Toen het terrein was aangekocht, bleek echter dat niet alle graven geruimd mochten worden. Tijdens de bouw is er dus rondom een aantal graven heen gebouwd en bleef er een gedeelte van de begraafplaats bestaan. Pas in 1955 zijn de resterende graven geruimd om plaats te maken voor wat nu het Amstellyceum is. Voordat de bouw hier echter van begon, werden er door kinderen uit de buurt nogal wat schedels ontvreemd, die nooit meer zijn teruggevonden.
Onderstaand het grootste graf van de Nieuwe Oosterbegraafplaats, de graftombe van generaal van Heutsz, die op Atjeh in het toenmalig Nederlands-Indië flink huisgehouden heeft.
Ook nu nog het grootste graf op deze begraafplaats.
Het graf werd betaald door een inzameling onder zijn fans. Ze bleken zoveel bij elkaar gebracht te hebben, dat behalve dit graf er ook nog geld over was voor een extra monument, dat tegenwoordig op de Apollolaan te vinden is. Door de jaren heen is daar vrij veel protest tegen ontstaan, omdat men anders ging aankijken tegen de koloniale rol van Nederland in Indonesië. Ook de zoon van Van Heutsz, die in 1943 lid was van de SS, was het niet met het monument eens. Niet omdat hij iets tegen Nederland als koloniale macht had, maar omdat hij het monument te lafjes vond.
De Nieuwe Oosterbegraafplaats vierde intussen in 1994 haar eeuwfeest met de feestelijke opening van nieuwe crematieovens. Belangstellenden kregen toen een exclusief kijkje vanuit een crematieoven. Altijd reden voor een puik feestje!
