Categories
Geschiedenis

De vleermuisbom

De Tweede wereldoorlog is een bron van nieuwe oorlogsuitvindingen, waarvan vele later ook in vredestijd gebruikt konden worden. Niet alle uitvindingen bleken echter even goed te werken en de vleermuisbom is daar een goed voorbeeld van.

De achtergrond

In de VS bleek dat de samenwerking tussen de militaire en burger-industrie in de eerste wereldoorlog bepaald niet vlekkeloos verliep, veelal door tegengestelde belangen en bureaucratische rompslomp. In 1940 bedacht men daarop een nieuwe comité, wat bestond uit vertegenwoordigers uit het leger, maar ook uit de universitaire en zakelijke wereld. De NDRC ofwel National Defense Research Committee was het geesteskind van Vannevar Bush (geen familie van onze favoriete cheerleader), die via zijn vriendschap met Eleanor Roosevelt een ontmoeting met haar man, president Franklin Delano Roosevelt regelde. Nadat Vannevar in 10 minuten op een papiertje zijn plannen had laten zien gaf de president toestemming om het comité op te richten.

Zoals dat gaat waren de gevestigde belangen het hier niet mee eens, immers een klein clubje mensen kon nu bepalen wat er met grote wapenontwikkelingsbudgetten zou gaan gebeuren buiten de normale wegen om. Er werd dan ook flink geklaagd door de ambtenaren die hun invloed zagen afnemen. Vannevar zou later schrijven dat dat precies de bedoeling was van het comité.

Door de grotere slagkracht werden er een aantal zeer succesvolle projecten gestart, waaronder de ontwikkeling van atoomwapens, sonar, en radar. Maar het bleef niet bij succesvolle projecten. Doordat er snel beslissingen gemaakt konden worden werden er ook een aantal projecten opgestart waarvan je achteraf zou kunnen zeggen dat ze niet het meest doordacht waren. En zo komen we terecht bij Lyttle S. Adams, een tandarts en kennis van Eleanor Roosevelt.

Adams’s idee

Adams had tijdens een bezoek aan een vleermuisgrot in een natuurpark het lumineuze idee dat de vleermuizen wel eens gebruikt zouden kunnen worden als vliegende brandbommen. De diertjes waren namelijk ’s nachts actief en zochten voor zonsopgang een beschutte plaats om te slapen. Als je ze in het donker los zou kunnen laten boven een Japanse stad zoals Tokyo, die voornamelijk uit houten gebouwen bestond, dan zouden ze een slaapplaats tussen houten muren of daken zoeken. Als je dan ook nog aan elke vleermuis een brandbom met een timer zou vastbinden dan zou elke vleermuis potentieel een gebouw in brand kunnen steken, met als gevolg een platgebrande Japanse hoofdstad.

Adams stuurde in 1942, nog geen maand na de aanval op Pearl Harbour een brief met zijn, wat hemzelf betreft, geniale idee naar het Witte Huis en meldde terloops ook nog even dat de vleermuis het laagste dierlijke leven was, waarvan er tot dan toe geen enkele duidelijke reden was dat ze überhaupt bestonden. God moest het dus wel zo bedoeld hebben dat ze vanaf het begin der tijden op de wereld waren gezet om nu in de tijd van grote nood voor de VS eindelijk een cruciale rol te spelen in de verdediging van de vrije wereld.

Het Witte huis stuurde de brief door naar de NDRC met als persoonlijke aantekening van de president dat het hier niet een of andere gek betrof, maar dat er serieus moest worden gekeken naar het idee. De president was hiertoe aangezet door David Griffin, die zelf ook werkte bij de NDRC, en gespecialiseerd was in dierengedrag.

Alhoewel het idee klinkt alsof het inderdaad grenst aan gekte is het niet de eerste keer dat dieren gebruikt werden als brandbommen. Meer dan 1000 jaar eerder gebruikte Olga van Kiev duiven en mussen om een hele stad in de as te leggen, maar daarover een andere keer meer.

De uitvoering

Adams mocht van de NDRC een team samen stellen om het idee te testen en liet enorme hoeveelheden vleermuizen uit grotten op federaal terrein vangen. De diertjes werden afgekoeld om te kijken of ze in kunstmatige winterslaap gebracht konden worden, waarbij menig vleermuis het (volgens Adams) waardeloze leven liet. Uiteindelijk had men de juiste temperatuur te pakken waarbij de diertjes versuft, maar nog wel levend waren.

De vleermuizen werden vervolgens voorzien van een klein pakketje van het net uitgevonden napalm en met honderden tegelijk in een metalen buis van anderhalve meter lang geladen. Bij een van de testen werd de buis afgeworpen door een vliegtuig boven een luchtmachtbasis. Het bleek uitermate goed te werken en nadat de buis was afgeremd door een parachute werd hij door een automatisch mechanisme geopend en konden de meer dan duizend vleermuizen er uit vliegen, om op zoek te gaan naar een veilig donker plekje.

Bijvoorbeeld onder een brandstof installatie op het vliegveld, met verwoestende gevolgen.

Uiteindelijk werd het project afgeblazen omdat men meer vertrouwens had in de atoombom, om een volledige stad te verwoesten, dan in duizenden onvoorspelbare vleermuizen.

Wellicht tot opluchting van David Griffin, die jarenlang in zijn onderzoek ervoor ijverde dat bewustzijn ook bij dieren (en wellicht vleermuizen) voorkomt.  Volgens een overlijdensbericht in de New York Times was er zonder David Griffin niemand geweest die er ook maar aan had gedacht dat dieren konden denken.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *