Categories
Geschiedenis Religie

Amsterdam en de Heilige Stede

Afgelopen week heeft paus Fransiscus bepaald, dat Johannes Paulus de tweede heilig mag worden verklaard. Hiervoor waren 2 wonderen nodig. Het eerste was al jaren bekend en het tweede is nu ook gevonden. Johannes Paulus zou een Italiaanse vrouw van kanker hebben genezen.

Vergeleken met wat andere wonderen, was dit een nogal tam geval. Ook zonder hulp van de kerk genezen mensen weleens spontaan van kanker. In vroeger tijden waren de wonderen dan ook vaak een stuk spectaculairder. In de 17e eeuw in Spanje bijvoorbeeld groeide  iemands been terug, dat twee en een half jaar eerder was geamputeerd.

Zelfs Amsterdam kan bogen op een vrij uniek wonder. In 1345 braakte een stervende man een hostie uit, die samen met het braaksel in de open haard werd gegooid. De volgende dag bleek dat de hostie niet verbrand was. De hostie werd naar de pastoor van de oude kerk gebracht, maar keerde op miraculeuze wijze terug naar het huis van de stervende man. Dit herhaalde zich tot 3 keer toe. Hierna werd besloten dat het kennelijk een wonder was en dat op de plaats van het huis een kerk gebouwd moest worden: De heilige Stede.

De Heilige Stede aan het rokin voor de afbraak in 1908. (afbeelding: Bureau Monumentenzorg Amsterdam)
De Heilige Stede aan het rokin voor de afbraak in 1908. (afbeelding: Bureau Monumenten en archeologie Amsterdam)

Amsterdam als bedevaartsoord

Tijdens de middeleeuwen ontwikkelde de kapel zich tot een bedevaartsoord en Amsterdam profiteerde van de duizenden pelgrims die elk jaar het wonder kwamen herdenken. In maart hielden de pelgrims een grote processie door de stad onder andere over de Heilige Weg die genoemd was naar de Heilige Stede. In 1578, toen Amsterdam zich als een van de laatste steden in Holland aansloot bij de opstand tegen de Spanjaarden en protestants werd, kwam de Heilige Stede in handen van de protestanten. Sindsdien werd er geen processie meer gehouden.

Pas in 1881 begonnen katholieken, in eerste instantie stiekem, weer een tocht te houden volgens de route van de middeleeuwse processie. Omdat processies tot 1984 in Amsterdam officieel verboden waren, werd de tocht een stille omgang om het verbod te omzeilen. Toen de protestanten hier achter kwamen bedachten ze een truc om de katholieken in hun hart te treffen. In 1908 werd ondanks hevig katholiek protest de Kerk afgebroken door de hervormde gemeente, die hiermee het begin- en eindpunt van de stille omgang vernietigde. Dat het gebouw, wat er al sinds de middeleeuwen stond, hiermee verloren ging, interesseerde de protestanten niet. Het was immers belangrijker dat de katholieken geïrriteerd werden.

Helaas voor de hervormde gemeente hield de stille omgang niet op en in de jaren 50 van de vorige eeuw liepen er op het hoogtepunt 90.000 mensen mee. De laatste jaren echter schommelt het aantal deelnemers rond de 7.000.

One reply on “Amsterdam en de Heilige Stede”

Inderdaad een klassiek verhaal van kerktwisten die doorlopend in ons van godsdienstige vrijheden (niet dus) bekende landje voorkwamen en komen (b.v. De Jacobsladder van Maarten van t Hart , Hilarisch boek ..)

Wel hebben we aan deze specifieke kerktwist honderde prachtige schuilkerken in het land overgehouden ..

Gr
Fons L

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *