Categories
Biologie Trivia

Over nazi’s en avocado’s…

Gisteren zou Rudolf Höss 113 jaar geworden zijn. Tenminste als hij niet besloten had 3 jaar lang opperbeul in Auschwitz te worden. Dat kostte hem na de oorlog zijn leven, toen hij werd veroordeeld tot de strop door het Neurenberger tribunaal. Gelukkig heeft hij heel wat semi naamgenoten met wat minder beruchte reputaties.

We hebben het hier al eerder over zijn bijna naamgenoten Rudolf Hess en Walter Rudolf Hess gehad, die respectievelijk plaatsvervanger van Hitler en Nobelprijswinnaar waren. Vandaag kunnen we aan dit verwarrende rijtje Rudolph Hass toevoegen, de ‘uitvinder’ van de Hass avocado. Je weet wel, zo’n gerimpeld geval wat tegen de verwachting in altijd precies rijp is op het moment dat je ‘m in de winkel koopt.

Rudolph Hass was postbode totdat hij een plaatje zag van een avocadoboom die dollars als fruit gaf. Dat inspireerde hem tot de aankoop van een kleine avocadoboomgaard. Nadat hij van een vriend wat zaden had gekocht en opgekweekt probeerde hij de kleine plantjes te enten op z’n bestaande bomen. Bij een van z’n bomen lukte dit tot twee keer toe niet. Hij stond dan ook op het punt om de boom dan maar helemaal om te hakken, want de variëteit avocado die de boom gaf bracht weinig op. Zijn vriend haalde hem over om het nog een keer te proberen en prompt bleek de boom een nieuwe soort avocado te produceren die lekkerder was en veel meer op bracht dan de traditionele avocado’s. De Hass avocado was geboren.

Ehm tsjaa, dit is dus een baby avocado...
Ehm tsjaa, dit is dus een baby avocado…foto: Bff

Rudolph Hass nam een patent op z’n nieuwe vrucht in de hoop rijk te worden, maar omdat iedereen stiekem z’n avocado entte op hun eigen bomen had Rudolph er na 17 jaar, toen z’n patent verliep, maar 5000 dollar aan verdiend. Het jaar er op overleed hij, z’n weduwe met slechts z’n postbode pensioen achterlatend. Inmiddels bestaat 80% van de wereld avocado productie uit de Hass avocado. De geschatte waarde daarvan ligt rond de 1 miljard dollar.

De avocado is overigens de panda van het plantenrijk. Als de mens ‘m niet was gaan kweken dan was ie inmiddels waarschijnlijk kassiewijle geweest. De avocado in z’n natuurlijk vorm is namelijk voornamelijk pit, met een klein beetje vruchtvlees. Dat komt omdat hij aangepast is aan de megafauna die zo’n 12.000 jaar geleden uitstierf. Voor deze reuze luiaards en mammoeten was een avocado een kleine snack die je in een keer naar binnen werkt en doorslikt. Hierdoor werden de pitten makkelijk verspreid. Voordat de mens de avocado begon te veredelen stond de boom dan ook op de nominatie om spoedig uit te sterven omdat zijn pitten niet goed meer werden verspreid.

Categories
Geschiedenis Wetenschap

Tycho Brahe: Hij ging dood als een idioot.

Vandaag gaan we het hebben over Tycho Brahe, Deens edelman, astronoom, alchemist en algemeen excentriekeling.

Dit is echt wel de mooiste snor tot nu toe!
Dit is echt wel de mooiste snor tot nu toe!

Tycho werd geboren in de familie Brahe op een ongelukkig moment. Zijn ouders hadden namelijk beloofd om hun eerstvolgende zoon af te staan aan de broer van zijn vader, aangezien die kinderloos was. Toen Tycho geboren werd, hielden zijn ouders zich echter niet aan de afspraak. Zijn oom had daar na 2 jaar smoesjes genoeg van en besloot de 2-jarige Tycho dan maar te ontvoeren naar zijn eigen kasteel om hem daar op te voeden. Kennelijk kon het zijn ouders bij nader inzien toch niet zo veel schelen, want ze hebben geen moeite gedaan de kleine Tycho terug te halen.

Oom Jørgen had mooie plannen voor Tycho en zorgde ervoor dat hij een gedegen opleiding kreeg om geleerde te worden. In eerste instantie was het de bedoeling dat hij rechten zou gaan studeren, maar nadat Tycho een zonsverduistering mee had gemaakt, wijdde hij een deel van zijn studies aan astronomie.

Een goede astronoom heeft uiteraard wiskundige kennis nodig en Tycho was geen uitzondering. Hij was daarin zo fanatiek, dat hij op een bruiloft van een professor eens een hoogoplopende ruzie kreeg met een studiegenoot over een wiskundige formule. Omdat geen van beiden de ander kon overtuigen met argumenten, besloten ze er dan maar een duel over uit te vechten. Tycho bleek duidelijk de mindere zwaardvechter en verloor een deel van zijn neus tijdens het duel. Sindsdien liep hij rond met een metalen prothese die aan z’n schedel was vastgelijmd.

Na het afronden van zijn studies richtte Tycho zich op het doen van systematische waarnemingen van de sterrenhemel, waarbij hij de laatste astronoom was voor de uitvinding van de telescoop en dus alles met het blote oog moest doen. Ondanks deze relatieve handicap maakte hij duizenden vrij nauwkeurige waarnemingen en was de eerste die ontdekte dat de sterrenhemel niet statisch is en dat kometen en supernovae geen atmosferische fenomenen zijn, maar dat deze zich op dezelfde afstand als sterren of planeten bevinden.

Dankzij zijn goede relatie met Koning Christian van Denemarken kreeg hij de gelegenheid om op een eiland een enorm observatorium te bouwen, waar hij behalve waarnemingen van sterren ook medische en alchemistische experimenten kon uitvoeren. Helaas bleek dat de instrumenten die hij op Uraniborg, zoals het observatorium heette, last hadden van de wind en de waarnemingen dus allemaal mislukten. Dit was vooral jammer voor koning Christian die 6 jaar lang 1% van het budget van de Deense staat in Tycho’s project had gestopt, ofwel omgerekend naar hedendaagse maatstaven een luttele paar miljard.

Vreemd genoeg bekoelde hierna de relatie tussen Tycho en Christian danig en werd hij het land uitgezet richting het Heilige Roomse Rijk. Dit ongetwijfeld tot grote opluchting van de boeren die rond Uraniborg woonden en die Tycho als halve slaven had behandeld.

De Heilige Roomse keizer kon wel wat geleerden gebruiken en in Praag kon Tycho ondersteund door de keizer doorgaan met zijn astronomische waarnemingen, als keizerlijke astronoom. Zoals elke zichzelf respecterende renaissance geleerde hield hij zich natuurlijk niet alleen met astronomie bezig, maar ook met alchemie, magie en het maken van vreemde medicijnen. Zo dacht Tycho een medicijn tegen epileptische aanvallen bedacht te hebben, wat bestond uit het ingedroogde vermalen hoofd van een misdadiger gemengd met pioenroos. Hierbij moet wel aangetekend worden dat dit middel niet werkt tijdens een volle maan. Ook niet op enig ander moment trouwens.

Het bedenken van medicijnen en het doen van astronomische waarnemingen is eenzaam werk en wat brengt daarbij meer verlichting dan een tamme eland? Waarschijnlijk een aan alcohol verslaafde tamme eland. Die woonde dan ook in huis bij Tycho en werd meegenomen naar feestjes als attractie. Jammer genoeg keek de eland op een van de feestjes te diep in het glaasje, waarna hij van een trap af viel en daarbij z’n nek brak, ongetwijfeld tot groot verdriet van Tycho.

Ter vervanging van de eland werd er een assistent aangesteld om te helpen bij de astronomische waarnemingen, ene Johannes Keppler.

Hoewel Tycho vaak z’n eland, toen deze nog leefde, meenam naar feestjes was hij zeer gesteld op goede etiquette. Dat is hem uiteindelijk fataal geworden. Bij een groot feest aan het hof van de keizer was er een groot uren durend feestmaal. Omdat het onbeleefd was om naar de wc te gaan voor het eind van het banket hield Tycho net zo lang zijn plas op totdat hij uiteindelijk helemaal niet meer kon plassen. Waarschijnlijk veroorzaakte dat een blaasbreuk, die hem na enige dagen ondraaglijke pijn fataal werd. Gelukkig had hij nog wel tijd om zijn eigen grafschrift te bedenken:  “Hij leefde als een wijs man, maar ging dood als een idioot”.

Na Tycho’s dood gebruikte Keppler Brahe’s verzamelde waarnemingen om te bewijzen dat de aarde om de zon draait en niet andersom.

Categories
Biologie Voedsel Wetenschap

Waarom Fernandes zo populair is in Suriname

Omdat het Kwaku festival in Amsterdam-Zuid Oost al weer 2 dagen voorbij is vandaag de uitleg waarom Fernandes (je weet wel, dat godvergeten zoete drankje waar je tanden van uitvallen) zo populair is onder de bezoekers van het festival.

Recent onderzoek van Dennis Drayna heeft namelijk uitgewezen dat hier een genetische oorzaak voor is. Drayna is een expert op het gebied van genetica en voeding, alhoewel je dat niet zou zeggen. Hij is namelijk werkzaam bij het instituut voor doofheid en andere communicatiestoornissen. Hier doet hij echter onderzoek naar de biologische oorzaak van communicatiestoornissen. Waarom hij het proeven van suiker als een communicatiestoornis ziet, is niet helemaal duidelijk, maar het leverde vast veel subsidie op en in ieder geval een mooi onderzoek.

Zoals bekend bevindt de oorsprong van de mens zich in Afrika, van waaruit de rest van de wereld is gekoloniseerd (waarna de rest van de wereld Afrika weer koloniseerde, maar dat is een ander verhaal).

In Afrika kan een groot deel van de bevolking minder intens zoet proeven. Dat is ook niet zo heel erg nodig, want vanwege het geschikte klimaat voor vruchten kan je er redelijk van uitgaan dat het fruit dat je binnenkrijgt flink wat suiker en dus energie bevat en daarnaast nog een hoop vitaminen. Toen de mens echter naar streken trok zoals Europa tijdens de IJstijd bleek het een stuk lastiger om voldoende calorieën en vitaminen binnen te krijgen. Hier bleek een mutatie waardoor je sneller zoet proeft opeens een voordeel, want zo kan je fruit dat net rijp genoeg is om te eten sneller onderscheiden.

Het deel van de mensheid dat in Afrika bleef of zich veel later verspreidde miste deze mutatie en kan minder goed zoet proeven. Dus hoewel Fernandes niet te zuipen is vanwege de 3 kilo suiker per blikje valt dat de meeste Surinamers niet op, want die proeven dat minder goed.

Wat ze wel opvalt is dat melk niet te zuipen is. Ze missen net als een groot deel van de wereldbevolking namelijk de mutatie om lactose na je babytijd goed te verteren. In Noord-Europa, waar je wederom alles naar binnen moest werken wat maar voorhanden was, dus zelfs melk, bleek ook deze mutatie weer een flink voordeel te bieden, qua calorie-inname. In deze contreien wordt dan ook zo’n 80% van de bevolking niet ziek van melk, alleen maar heel dik.

Katachtigen hebben trouwens een mutatie, waardoor ze helemaal geen zoet kunnen proeven, want dat is niet nodig als je alleen maar vlees eet. Vreemd genoeg drinken zij dan weer helemaal geen Fernandes,,,

Volgende keer weer gewoon whiskas graag...
Volgende keer weer gewoon whiskas graag… (foto: wikipedia/Alvesgaspar)
Categories
Biologie

Over de naakte molrat en de haai.

De naakte molrat is uniek in het dierenrijk. Niet alleen is het het lelijkste zoogdier, maar het is ook het enige zoogdier wat qua sociaal gedrag op bijen en mieren lijkt. Binnen een molrattenkolonie is er namelijk één koningin die zich voortplant . De rest van de vrouwtjes zijn werkers, die voedsel verzamelen, of soldaten die de kolonie verdedigen tegen onder andere slangen. De meeste mannetjes zijn ook werker of soldaat, maar er zijn een paar dikzakken die als taak hebben de koningin te bevruchten.

Behalve dat de naakte molrat in kolonies leeft, is het ook het enige zoogdier dat, alhoewel het warmbloedig is, toch zijn lichaamstemperatuur niet inwendig kan regelen. Dit zorgt ervoor dat hun lichaamstemperatuur varieert van 12 tot 32 graden en ze even afhankelijk van de omgevingstemperatuur zijn als koudbloedigen.

Mooi is anders...
Mooi is anders…

Of dat nog niet genoeg is om zich te onderscheiden voelen molratten geen pijn in hun huid omdat de pijnreceptoren daar niet werken. Zelfs van sterk zuur merken ze niets.

Tot slot zijn ze ook nog eens bijna onsterfelijk. als je tenminste naar de verhouding tussen hun afmeting en hun mogelijke leeftijd kijkt. Ze zijn namelijk ietsje groter dan muizen, maar worden in gevangenschap en in het wild tot wel 30 jaar. In verhouding ongeveer 9 keer zo oud als alle andere knaagdieren.Bovendien zijn ze immuun voor kanker doordat hun cellen speciale suikers afscheiden waardoor hun celdeling niet uit de hand kan lopen.

Ook haaien hebben veel minder last van kanker dan de rest van de dieren. Het is echter een fabeltje dat ze helemaal geen kanker kunnen krijgen. ze zijn er gewoon wat minder vatbaar voor. Dit zou te maken kunnen hebben met hun skelet, dat is opgebouwd uit kraakbeen, waarin veel minder snel een gezwel ontstaat, doordat het de vorming van nieuwe haarvaatjes, die nodig zijn om een gezwel te voeden, blokkeert.  Dit is overigens ook het geval bij konijnekraakbeen of kalfskraakbeen. Het enige verschil is dat konijnen, kalveren en mensen veel minder kraakbeen hebben.

In Amerika heeft een kerel hier handig gebruik van gemaakt door een handeltje op te zetten in haaien-kraakbeenpillen. Hiervoor worden per maand alleen al in Amerikaanse wateren 200.000 haaien gevangen en vermalen tot kraakbeenpil. Verschillende studies hebben bewezen dat het precies niets uitmaakt of je kraakbeenpillen slikt of niet. Dat is ook logisch want je maagzuur breekt de eventueel werkzame stof af.

Helaas voor de haaien gelooft de halve wereld nog steeds dat de haaienkraakbeen pil je van allerlei kwalen kan genezen. Enige tijd terug was er zelfs een klein schandaal toen bleek dat de pillen van de Hema en Etos eigenlijk helemaal geen haaienkraakbeen bevatten en iedereen moord en brand schreeuwde. Behalve uiteraard de haaien want die kregen nog een paar jaar extra uitstel van uitsterving. Ach ja hadden ze maar blauw bloed moeten hebben…