Categories
Biologie

Over de naakte molrat en de haai.

De naakte molrat is uniek in het dierenrijk. Niet alleen is het het lelijkste zoogdier, maar het is ook het enige zoogdier wat qua sociaal gedrag op bijen en mieren lijkt. Binnen een molrattenkolonie is er namelijk één koningin die zich voortplant . De rest van de vrouwtjes zijn werkers, die voedsel verzamelen, of soldaten die de kolonie verdedigen tegen onder andere slangen. De meeste mannetjes zijn ook werker of soldaat, maar er zijn een paar dikzakken die als taak hebben de koningin te bevruchten.

Behalve dat de naakte molrat in kolonies leeft, is het ook het enige zoogdier dat, alhoewel het warmbloedig is, toch zijn lichaamstemperatuur niet inwendig kan regelen. Dit zorgt ervoor dat hun lichaamstemperatuur varieert van 12 tot 32 graden en ze even afhankelijk van de omgevingstemperatuur zijn als koudbloedigen.

Mooi is anders...
Mooi is anders…

Of dat nog niet genoeg is om zich te onderscheiden voelen molratten geen pijn in hun huid omdat de pijnreceptoren daar niet werken. Zelfs van sterk zuur merken ze niets.

Tot slot zijn ze ook nog eens bijna onsterfelijk. als je tenminste naar de verhouding tussen hun afmeting en hun mogelijke leeftijd kijkt. Ze zijn namelijk ietsje groter dan muizen, maar worden in gevangenschap en in het wild tot wel 30 jaar. In verhouding ongeveer 9 keer zo oud als alle andere knaagdieren.Bovendien zijn ze immuun voor kanker doordat hun cellen speciale suikers afscheiden waardoor hun celdeling niet uit de hand kan lopen.

Ook haaien hebben veel minder last van kanker dan de rest van de dieren. Het is echter een fabeltje dat ze helemaal geen kanker kunnen krijgen. ze zijn er gewoon wat minder vatbaar voor. Dit zou te maken kunnen hebben met hun skelet, dat is opgebouwd uit kraakbeen, waarin veel minder snel een gezwel ontstaat, doordat het de vorming van nieuwe haarvaatjes, die nodig zijn om een gezwel te voeden, blokkeert.  Dit is overigens ook het geval bij konijnekraakbeen of kalfskraakbeen. Het enige verschil is dat konijnen, kalveren en mensen veel minder kraakbeen hebben.

In Amerika heeft een kerel hier handig gebruik van gemaakt door een handeltje op te zetten in haaien-kraakbeenpillen. Hiervoor worden per maand alleen al in Amerikaanse wateren 200.000 haaien gevangen en vermalen tot kraakbeenpil. Verschillende studies hebben bewezen dat het precies niets uitmaakt of je kraakbeenpillen slikt of niet. Dat is ook logisch want je maagzuur breekt de eventueel werkzame stof af.

Helaas voor de haaien gelooft de halve wereld nog steeds dat de haaienkraakbeen pil je van allerlei kwalen kan genezen. Enige tijd terug was er zelfs een klein schandaal toen bleek dat de pillen van de Hema en Etos eigenlijk helemaal geen haaienkraakbeen bevatten en iedereen moord en brand schreeuwde. Behalve uiteraard de haaien want die kregen nog een paar jaar extra uitstel van uitsterving. Ach ja hadden ze maar blauw bloed moeten hebben…

Categories
Biologie

De degenkrab

De degenkrab is in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden geen krab. Dit levende fossiel is nauwer verwant aan de spinnen en schorpioenachtigen. Qua vorm is de degenkrab de afgelopen 300 miljoen jaar nauwelijks geëvolueerd, wat wel aangeeft dat het basisontwerp van deze dieren zeer goed in elkaar zit. Een stuk beter dan het ontwerp van de panda bijvoorbeeld.

Wat de degenkrab extra interessant maakt, is niet hun vermogen om op z’n kop te zwemmen, noch het feit dat ze de grootste lichtgevoelige cellen hebben van het gehele dierenrijk, zonder dat ze daar nou erg goed mee kunnen zien.

Op z'n kop zwemmen is wat lastig op het land...
Op z’n kop zwemmen is wat lastig op het land…

Degenkrabben hebben echter blauw bloed doordat hun bloed geen hemoglobine bevat, maar hemocyanine. Doordat het ijzerion is vervangen door een koperion krijgt het deze kleur. Naast de kleur van het bloed heeft het nog een aparte eigenschap en dat is dat de degenkrab een immuunsysteem heeft dat heel anders werkt dan dat van de meeste dieren. Het bloed bevat namelijk een stof die reageert op bacteriën en daarbij een bloedprop vormt, die gelijk een wond kan afsluiten.

Allemaal leuk en aardig voor de degenkrab, maar nog veel  handiger voor de mens. In de jaren 60 werd namelijk een test ontwikkeld waarbij bacteriën simpel konden worden aangetoond met het bloed van de degenkrab. Sindsdien wordt dit bloed op grote schaal gebruikt bij tests om te kijken of medicijnen of apparatuur niet vervuild zijn met bacteriën.

Een liter bloed van de degenkrab doet dan ook zo’n 15 duizend dollar op de wereldmarkt. Normaal gesproken zou de degenkrab dus een paar jaar na de ontwikkeling van deze test uitgestorven zijn na 300 miljoen jaar, maar doordat iemand het lumineuze idee kreeg om bloed af te tappen zonder ze dood te maken worden er nu jaarlijks 200.000 exemplaren gevangen en na een onvrijwillige bloedafname weer vrijgelaten.

Ze worden trouwens ook gebruikt als aas om paling te vangen. Waarschijnlijk omdat dat beter werkte dan diamanten of kilo’s saffraan.

Categories
Biologie Trivia Wetenschap

Mammoet over de houdbaarheidsdatum

Russische wetenschappers hebben onlangs een mammoetkarkas gevonden dat zo goed bewaard was dat er vloeibaar bloed en spieren aan zaten. Het karkas is van een mammoet, die 10.000 jaar geleden overleed en sindsdien bewaard is gebleven in de permafrost. Volgens de ontdekkers is het de mooiste vondst van een mammoet in 100 jaar.

De Russen kennende zullen ze het wel weer aan hun sledehonden gevoerd hebben. Net als de vorige keer dat ze zo’n goed geconserveerde mammoet vonden. De reden dat ze het aan de honden voerden, is trouwens dat het in de woorden van zoöloog Alexei Tikonov, die een stukje geprobeerd heeft, “smaakt als vlees dat veel te lang in de vriezer heeft gelegen”.
Alexei heeft naast zijn bul in de zoölogie ook de tweede dan in open deuren intrappen.

Zelfs de sledehonden lustten van deze mammoet geen brood meer. (foto Paul Hermans)
Zelfs de sledehonden lustten van deze mammoet geen brood meer. (foto Paul Hermans)
Categories
Biologie

Waarom Pandas dood moeten…

Sinds de oprichting in 1961 van het Wereld Natuur Fonds is de pandabeer het symbool van deze club. Zelden was een keus zo ondoordacht. Het WNF zet zich namelijk in voor diersoorten die rechtstreeks bedreigd worden door menselijk handelen, of door verkleining van hun leefgebied.

De panda wordt echter bedreigd doordat hij zelf een verkeerde evolutionaire afslag heeft genomen. Panda’s maken namelijk deel uit van de familie van beren en hebben net als andere beren een darmstelsel dat gericht is op het verteren van vlees, vruchten en zaden. Helaas voor de panda heeft hij echter besloten om alleen maar taai bamboe te eten. Doordat ze dit slecht kunnen verteren moet een panda de hele dag door eten om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Hierdoor moet een panda gemiddeld 38 keer op een dag poepen en voelt ie zich constant alsof ie diarree heeft.

Zo das nummer één, nog 37 te gaan vandaag...
Zo da’s nummer één, nog 37 te gaan vandaag…

Logischerwijs heeft de panda niet erg veel zin om zich voort te planten en weigert ie dat te doen bij de minste geringste verstoring van z’n bamboebos. De panda is dan ook de voornaamste kandidaat in het dierenrijk voor een enkeltje uitsterving, want ook zonder de mens was ie al hard op weg.

Waarom moet de panda dan sneller dood? Omdat het z’n eigen schuld is dat ie aan het uitsterven is en omdat ie de aandacht afleidt van alle planten en dieren die het wel verdienen om beschermd te worden.  De schaamluis bijvoorbeeld is ook bijna uitgestorven door toedoen van de mens, maar daar hoor je dan weer niemand over…