Op 27 november 1703 raasde er een enorme storm over het Engelse kanaal. Tijdens deze storm, die achteraf vergelijkbaar bleek met een Amerikaanse orkaan van de tweede categorie, leed een aanzienlijk deel van de Engelse vloot schipbreuk bij de zandbank Goodwin Sands, iets ten Noord-Oosten van Dover. In totaal kwamen er deze nacht meer dan 8000 zeelui om.
Een van de schepen die niet verging werd die nacht van Harwich naar Gothenburg in Zweden geblazen, terwijl een schip dat voor anker lag in een rivier in Cornwall 400 kilometer verder gevonden werd op the Isle of Wight.
Terwijl heel Engeland een veilig heenkomen zocht was er een man supertevreden met de storm: Henry Winstanley, de architect van de eerste vuurtoren bij de Eddystone Rocks. Henry was min of meer toevallig op het idee gekomen om de buitengaatse vuurtoren te bouwen nadat hij als koopman 2 schepen verloor op de Eddystone rocks, een verzameling gevaarlijke rotsen nabij Plymouth.
Hier stond de vuurtoren er nog vrolijk bij…
4 jaar voor de storm was Henry met hulp van de Engelse admiraliteit begonnen aan een achtkantige toren. Halverwege de constructie werd hij gevangen genomen door een Franse kaperkapitein die Winstanley meenam als cadeau voor Lodewijk de 14e. Die stuurde Henry echter prompt terug naar Engeland. Lodewijk was naar eigen zeggen namelijk wel verwikkeld in een oorlog met Engeland, maar niet met de menselijkheid.
Toen de vuurtoren af was was Winstanley zo trots dat hij aan iedereen die het maar horen wilde vertelde dat hij hoopte bij de zwaarste storm die er was op de vuurtoren te zijn. Deze was namelijk “onverwoestbaar”. Bijna even onverwoestbaar als de Titanic zouden we nu zeggen..
En zo geschiedde. Op de avond van de grote storm van 1703 was Henry met 5 anderen wat reparaties aan het uitvoeren aan de toren. Terwijl Henry bezig was met het licht op de toren beukten er enorme golven op de toren, die er voor zorgden dat de boel instortte.
Henry’s lichaam is nooit gevonden, maar we kunnen er van uit gaan dat hij terwijl de toren naar beneden kwam troost vond bij de gedachte dat er sinds de oplevering van de toren geen schip meer in de buurt was vergaan.
Als boegbeeld van de eerste feministische golf is Aletta Jacobs nog zeer bekend in bepaalde kringen. Ze heeft het zelfs geschopt tot de canon van de 200 grootste Nederlanders.
De belangrijkste reden hiervoor is dat ze verantwoordelijk is voor de invoering van het stemverbod voor vrouwen. Zonder dit verbod hadden vrouwen vanzelf het kiesrecht verworven als ze aan alle geldende voorwaarden hadden voldaan en was de eerste feministische golf nooit op stoom gekomen.
De kop van Jut
De kop van Jut betrof letterlijk het hoofd van de moordenaar Hendrik Jut, die in de 19e eeuw een rijke weduwe en haar dienstbode vermoordde. Destijds gaf de zaak een enorme ophef, ook al omdat het meer dan 2 jaar duurde tot Hendrik Jut werd opgepakt en er in de tussentijd 3 onschuldigen waren vastgezet.
Toen Hendrik Jut eenmaal was opgepakt besloot een kermisexploitant gebruik te maken van de volkswoede over de brute moordenaar en introduceerde de bekende attractie waarmee de halve provincie nog steeds op elke kermis laat zien hoe vaak ze wel niet in de sportschool zitten, door met een hamer op een knop (de kop van jut) te slaan, teneinde een belletje te laten rinkelen.
Alhoewel Hendrik, tot teleurstelling van een groot deel van Nederland, een levenslange gevangenisstraf kreeg en niet de doodstraf, overleed hij 2 jaar later toch in de gevangenis te Scheveningen. Zoals gebruikelijk in die tijd, werden zijn hoofd en lichaam aan de Medische wetenschap geschonken en kwam het terecht bij de universiteit van Groningen.
Jut z’n kop toen deze nog op z’n romp zat.
Hoe kende Aletta Jacobs Hendrik Jut?
Niet geheel toevallig studeerde Aletta Jacobs aan de universiteit van Groningen medicijnen en maakte ze als eerste vrouw haar universitaire studie af, uiteraard mede door het ontleden van de kop van Jut. Doordat zij haar studie medicijnen afmaakte, kon ze zich vestigen als zelfstandig arts en voldeed ze aan de inkomenseis om te mogen stemmen. In de kieswet was destijds opgenomen dat slechts personen met een bepaald minimuminkomen gerechtigd waren te stemmen. Hiermee werden arme sloebers uitgesloten, maar per definitie ook vrouwen. Die hadden immers toch geen eigen inkomen dat hoog genoeg was.
Om een eind te maken aan deze ongewenste situatie werd in allerijl een wet aangenomen waarin alsnog werd opgenomen dat het vrouwen per definitie niet toegestaan was om te stemmen.
Zo heeft de kop van Jut een klein beetje bijgedragen aan het kiesverbod voor vrouwen dat van kracht werd doordat Aletta Jacobs probeerde te gaan stemmen.
De eerlijkheid gebied te zeggen dat Aletta Jacobs haar hele leven een voorvechtster van vrouwenrechten bleef en dat in 1919 uiteindelijk ook aan vrouwen het kiesrecht werd gegund, waar ze, voor een groot deel, ook verantwoordelijk voor was.
de ark is hier niet meer te zien helaas... (photo: Edward Koorey@unsplash)
De Niagara Falls is de bekendste waterval ter wereld. Dat was echter niet altijd zo. In 1827 besloot een groep hoteleigenaren dat de buurt wel een toeristische oppepper kon gebruiken. Om de toeristen te lokken bedachten ze een speciale stunt.
Eerst kochten ze een afgedankte schoener, die ze optuigden als piratenschip. Vervolgens maakten ze advertenties waarin ze aankondigden dat de Ark van Noach de rivier de Niagara zou afvaren en heelhuids de afdaling van de waterval zou overleven.
Een piratenark van Noach kan uiteraard niet zonder verzameling dieren. Helaas was het niet mogelijk van elk levend dier 2 exemplaren te bemachtigen. Bovendien was daar helemaal geen plaats voor op de schoener. De groep dieren die uiteindelijk op de boot werd gezet bestond uit 2 jonge beren, een gans, een hond, een bizon, een paar gekooide roofvogels, enkele huiskatten en een geit.
Op de dag van het aangekondigde spektakel had zich een publiek van maar liefst tienduizend mensen verzameld bij de waterval, wachtend op de nooit eerder vertoonde combinatie van een ark vol met dieren, bestuurd door een piraat, op honderden kilometers van de zee.
Het einde van de ark
De als piraat verklede kapitein sprong, kort voordat de ark bij de waterval arriveerde, als eerste in een roeibootje en verliet zo het schip. Gevolgd door de 2 beren, die de bui ook al zagen hangen en door de rivier naar een eilandje zwommen. De rest van de dieren was vastgebonden of had niet door dat het geen goed idee was om aan boord te blijven.
Enkele ogenblikken later stortte de schoener onder luid gejuich van de waterval te pletter. Behalve de gans, die kennelijk op het laatste moment had besloten de vleugels te nemen, overleefde niemand de val, tot vreugde van het publiek.
Ook de hoteleigenaren hadden een goede dag. De stunt droeg enorm bij aan de bekendheid van de waterval als toeristische trekpleister, waar je met een beetje geluk een bizon te pletter kon zien vallen.
Tegenwoordig is dat helaas niet meer mogelijk en heb je hoogstens kans op iemand die z’n evenwicht verliest na een mislukte selfie.
Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat het element plutonium voor het eerst geïsoleerd werd door Glenn T. Seaborg. Naast het gebruik voor vreedzame doeleinden is plutonium uitermate geschikt om kernwapens mee te maken.
Castle Bravo en straling? dat valt wel mee joh!
Het grootste kernwapen wat de Verenigde Staten ooit hebben getest is de Castle Bravo bom, die op de Bikini atol tot ontploffing werd gebracht. Doordat de bom veel krachtiger was dan verwacht veroorzaakte hij de grootste radioactieve besmetting in de geschiedenis van de VS. Gezien de enorme kracht van de bom niet zo vreemd. Er is eens uitgerekend dat de kracht gelijk stond aan een trein van California tot aan de Noordoostkust, tot de nok toe gevuld met conventionele TNT springstof.
Ook al zou er 3 keer zoveel radioactiviteit vrijkomen als gedacht dan zou dat niet zo’n groot probleem zijn, gezien de wolk met radioactiviteit niet richting bewoond gebied, maar over de oceaan zou waaien.
Helaas draaide op de ochtend waarop de ontploffing was gepland de wind richting de nabijgelegen bewoonde eilandjes Rongelap en Utirik. De militairen wilden de test uitstellen, maar de hoogste baas was de burger Alvin C. Graves. Graves was overtuigd dat radiatie niet zo schadelijk was en dat zeuren daarover voor mietjes was. Op zich kon men daar weinig tegen in brengen. Enkele jaren eerder was Graves namelijk aanwezig bij het tweede incident met de zogeheten demon core.
De demon core was een bal van plutonium in sub-kritische staat, wat betekent dat de bal bijna de kritieke massa bereikt had waarbij een kernreactie op gang komt. Om te testen wanneer zo’n reactie zou beginnen experimenteerde men met allerlei stimulaties van de massa. In augustus 1945 kwam zo een van de onderzoekers aan het experiment om, toen hij per ongeluk een blok wolfraamcarbide, dat neutronenstraling tegenhoudt, op de core liet vallen. Alhoewel hij erger voorkwam door meteen het blok te verwijderen was hij zelf al blootgesteld aan een dodelijke dosis straling.
Ondanks het gebleken gevaar van de experimenten bleven de onderzoekers, waaronder Graves, zonder beveiliging experimenten doen. Een jaar later resulteerde dat in nog een dodelijk ongeluk toen onderzoeker en showman Louis Slotin demonstreerde hoe je de core in een beryllium halve bol kon plaatsen en vervolgens een andere halve bol beryllium over de core kon laten zakken, zodat de neutronenstraling vanuit de core door het beryllium werd gereflecteerd terug de core in. Door de beryllium bollen niet tegen elkaar aan te laten komen werd voorkomen dat alle straling terug de core in werd gereflecteerd en zo het kritieke punt zou worden bereikt. De manier om te voorkomen dat de bollen beryllium de core helemaal zouden afsluiten was om er de punt van een schroevendraaier tussen te houden.
Ondanks dat Slotin dit al meer dan 10 keer had gedaan, liet hij toch even de schroevendraaier tussen de bollen vandaan komen. Dit resulteerde in een flits van straling, waarna Slotin de reactie stopte door met de schroevendraaier de beryllium bol van de core te wippen. De enorme stralingsdosis die vrij kwam resulteerde echter wel in Slotins dood negen dagen later aan acute stralingsziekte.
Nee ik heb dit al heel vaak gedaan, niets gevaarlijks aan.
Tijdens de mislukte demonstratie met de schroevendraaier stond Graves van achter Slotins schouder mee te kijken, en hoewel hij gedeeltelijk werd beschermd door het lichaam van Slotin, werd ook hij blootgesteld aan een enorme stralingsdosis. In de dagen na het ongeluk werd Graves geheel kaal en gaven de artsen hem 50% kans om het te overleven. Gezien hij 9 jaar later de baas was over de test met de Castle Bravo is hem dat redelijk goed gelukt.
Zijn ervaring met straling gaf Alvin Graves de autoriteit om iedereen voor mietje uit te maken die over straling zeurde. Hij had immers toch wel een grotere dosis binnen gehad en hij had, naar eigen zeggen, nergens last van, in tegenstelling tot die slampamper van een Slotin.
Op de ochtend van de geplande ontploffing van de Castle Bravo besloot Alvin Graves dan ook dat de ontploffing gewoon door zou gaan, immers van een beetje straling ging niemand (behalve Slotin) dood.
Zo gezegd, zo gedaan en op de betreffende ochtend werd de Castle Bravo volgens plan tot ontploffing gebracht. Dat de kracht een stuk groter was dan verwacht had tot gevolg dat de inwoners van zowel Rongelap als Utirik last kregen van stralingsziekte. Pas na 3 dagen werden ze geëvacueerd, om nooit meer terug te keren naar hun huis.
Toen de Amerikaanse senaat naar aanleiding van de kernproeven Graves opriep om te getuigen over de gevolgen van straling en kanker gaf hij aan dat wellicht de kans iets groter was om kanker te krijgen, maar dat het niet zo heel veel scheelde.
In 1965 overleed Graves aan een hartaanval die, naar later bleek, toch gelinkt kon worden aan z’n ervaring met de demon core.
