Categories
Biologie

De overeenkomst tussen haring en onderzeeërs.

Zweden is in tegenstelling tot Nederland geen lid van de NAVO. Na de tweede wereldoorlog besloot Zweden om neutraal te blijven in het geval van een conflict. Het lidmaatschap van de NAVO past daar uiteraard niet bij. Zoals in het verleden is gebleken, kan een land wel zelf besluiten dat het neutraal is, maar dat moet dan ook nog wel gerespecteerd worden door anderen. Het hebben van een sterk leger helpt daar uiteraard bij. Een ander land bedenkt zich wel twee keer voor het je aanvalt als je militair je mannetje staat.

Het land waar Zweden het meest van te vrezen heeft is traditiegetrouw Rusland, dat een vloot heeft gestationeerd aan de Baltische zee. Deze vloot heeft er een handje van om net iets te dicht bij Zweden in de buurt te komen.

Whisky on the rocks

In 1981 leidde dat tot een diplomatiek incident. Toen liep er een Russische onderzeeër aan de grond binnen de territoriale wateren van Zweden. Het ging om de U-137 van de Whisky-klasse. Waarschijnlijk niet geheel toevallig gebeurde dit om de hoek van een belangrijke Zweedse basis. Zweden ging er vanuit dat de duikboot met een spionagemissie bezig was, terwijl de Russen beweerden dat de duikboot vanwege tegenslag uit koers was geraakt. Het gebeuren werd om begrijpelijke redenen bekend onder de naam het Whisky on the rocks-incident

Nadat Zweden officieel protest had aangetekend, werd de duikboot door Zweedse schepen vlot getrokken en naar open zee gesleept. Voordat dit gebeurde kwamen de Zweden er in het geheim, via gammastralings-spectroscopie, achter dat er waarschijnlijk Uranium-238 in de duikboot zat. Dat betekende dat er zich een of meerdere nucleaire wapens in de duikboot bevonden. Uranium-238 wordt namelijk gebruikt als onderdeel van bepaalde nucleaire wapens zoals bijvoorbeeld de Castle Bravo bom.  

Vreemde geluiden

Naar aanleiding van dit incident zakte het vertrouwen in de goede bedoelingen van de Russen tot een dieptepunt. Toen de Zweden binnen een jaar allerlei vreemde akoestische signalen begonnen op te pikken, vergezeld van kleine bubbels aan de oppervlakte, waren zij er dan ook van overtuigd dat Rusland weer spionageduikboten had gestuurd. In 1982 stuurde Zweden verschillende schepen, helikopters en eigen onderzeeërs om de bron van het signaal te onderscheppen. Een zoektocht van maar liefst een maand leverde echter niets op. De Russen bleven ondertussen bij hoog en bij laag beweren dat zij niks te zoeken hadden in de territoriale wateren van Zweden.

Ondanks de ontkenning van de Russen bleven de Zweden jarenlang signalen oppikken zonder dat ze de bron konden vinden. Zelfs na de koude oorlog hielden de signalen niet op. Een boze brief van de Zweedse premier aan Boris Jeltsin zette ook geen zoden aan de dijk, want de Russen bleven maar ontkennen.

Cavitatie de oorzaak?

In het begin van de jaren 90 bleek uit onderzoek dat een van de geluiden die de Zweden oppikten veroorzaakt werd door het cavitatie-effect. Door het snelle ronddraaien van een scheepsschroef treedt er een drukverschil op rond de bladen van de schroef. Hier ontstaan kleine bubbeltjes, die naar boven bewegen en geluid van een bepaalde frequentie veroorzaken. Verschillen in de grootte van de schroef en de snelheid van de omwentelingen zorgen voor een verschillende geluiden.

Toevallig leeft in de Zweedse wateren het kleine roofdier de nerts, bekend van de bontjassen en recent van een nieuwe Corona variant. Het geluid wat de nerts maakt als hij in de Baltische zee van het ene eiland naar het andere eiland zwemt lijkt precies op het geluid van het cavitatie-effect van bepaalde scheepsschroeven.

Zou het dus ook kunnen dat er een andere bron zou zijn van de andere geluiden en bubbels die de Zweden hoorden?

Of toch haring…

Pas in 1996 kwamen de Zweden achter de ware aard van de signalen. In dat jaar werd Magnus Wahlberg, voor zover we weten geen familie van Marky Mark, gevraagd  om te onderzoeken of dat het geval was. Magnus is een bioloog en hij kreeg als eerste burger de geluiden te horen die de Zweedse marine voor Russische onderzeeërs hield. Magnus vertelde later in een Tedtalk dat het hem deed denken aan het bakken van eieren met spek.

Na enige overpeinzing over welke dieren er voorkwamen in de Baltische zee en een serie experimenten kwam Magnus er achter dat haring wel eens de schuldige zou kunnen zijn. Als een van de weinige zeevissen heeft de haring een zwemblaas die verbonden is aan de anale buis. Als de haring in paniek raakt dan wordt er via de zwemblaas wat gas naar buiten gepompt. Wahlberg kocht wat haring, kneep in de zwemblaas en nam het geluid op. Het bleek precies overeen te komen met de geluiden die de Zweden al die tijd voor Russische onderzeeërs hadden gehouden.  

Categories
Geschiedenis

De grote Maxisroof

Aan de rand van Muiden ligt het Maxisterrein. In de jaren 70 werd hier een hypermarkt neergezet, zoals je die in Frankrijk aan de rand van verschillende steden nog steeds veel ziet. In Nederland is het echter nooit een echt groot succes geworden. De Maxis is inmiddels dan ook omgebouwd tot Albert Heijn XL.

Door de grootte van de winkel werden er behoorlijke dagomzetten behaald. Dat was ook een in schulden verkerende werkloze opgevallen. Ons is alleen zijn roepnaam bekend: Koos.

Koos besloot dat de Maxis hem een handje zou kunnen helpen met het in één keer aflossen van zijn schulden. Om dat voor elkaar te krijgen meldde hij zich onder een valse naam aan voor een positie op de telkamer van de kassa-afdeling. Hij beweerde een hoge functie bij de NAVO te hebben gehad en werd prompt aangenomen. Koos was overigens niet de naam die hij had opgegeven bij zijn sollicitatie, maar zijn echte naam. Het leek Koos wel zo handig om te zeggen dat Koos zijn roepnaam was zodat hij zelf niet in verwarring zou raken.

De personeelschef deed geen antecedentenonderzoek, iets dat ook toen al wel de bedoeling was. De beste man wilde echter niet zijn kersverse werknemer voor het hoofd stoten door met zijn ex-werkgever te bellen. Hij was immers een belangrijke werknemer van de NAVO geweest!

De uitvoering van Koos

Binnen 2 weken had Koos het volledige vertrouwen van zijn directe chef gewonnen. Toen de chef dan ook op vakantie zou gaan, werd niemand anders dan Koos aangesteld als tijdelijk plaatsvervangend chef om alles in goede banen te leiden. Dit ongetwijfeld tot diens grote vreugde want zo zou Koos zijn plan eerder uit kunnen voeren dan gepland.

Zodra zijn baas op vakantie ging kocht Koos een slaapzak in de winkel om vervolgens de volgende dag deze weer mee naar z’n werk te nemen om ‘m zogenaamd te ruilen. Die avond gaf hij toestemming aan z’n twee collega’s om eerder naar huis te gaan. Koos had vervolgens alle tijd om de slaapzak vol te proppen met biljetten van 10, 25 en 100 gulden. De biljetten van 1000 gulden liet hij wijselijk met rust. In de paar weken dat hij er werkte had Koos namelijk gemerkt dat de bedrijfsrecherche altijd de duizendjes en dubbeltjes natelde (Dat ze duizendjes natelden klinkt logisch, waarom precies ook alle dubbeltjes werden gecontroleerd is ons niet bekend). Zij zouden er dus niets van merken als de rest van de biljetten pleite was.

De afloop van de roof

Koos is nooit meer bij de Maxis gezien en vanwege het ingenieuze systeem van de bedrijfsrecherche duurde het ook even voordat de winkel doorhad dat er zo’n 4 ton mistte. Helaas voor onze favoriete ex-werkloze werd hij maanden later in Zwitserland opgepakt nadat hij door een oud-huisgenoot herkend was op een foto en hij met z’n echte naam gesignaleerd stond bij Interpol.

Als de Maxis had gehoopt iets van het gestolen geld terug te zien dan kwamen ze van een koude kermis thuis. Koos had niet alleen zijn schulden niet afbetaald, maar had ook zo ongeveer het gehele gestolen bedrag opgemaakt. Tijdens de rechtszaak vroeg de rechter hem wat hij van plan was om te gaan doen na zijn gevangenisstraf om de benadeelden terug te betalen. Gezien dit gehele verhaal zich in de jaren 70 afspeelt was er natuurlijk maar één juist antwoord: Koos was van plan de Soosjaale akademie te gaan volgen. Zo zou hij eindelijk alsnog de juiste vooropleiding voor eeuwig werkloze met schulden kunnen doen.

Categories
Voedsel

Alcohol belasting

De Engelse cider-taks

Ter ere van de Brexit heeft het Britse parlement in overweging genomen om de accijnzen op verschillende soorten dranken aan te passen aan de Britse cultuur. Momenteel bepaalt het vermaledijde Europa namelijk dat de accijns op wijn extra laag is. Zij worden hierdoor gedwongen door de Fransen en Italianen, die zo rond het middaguur wel weer klaar zijn met werken. Bij de lunch worden dan enorme hoeveelheden bijna gratis wijn weggeklokt. Daarna komt er van werken natuurlijk niets meer, dat kun je aan die Zuid-Europeanen wel overlaten.

De arme Britse ciderboeren zijn het slachtoffer van deze oneerlijke concurrentie van Mediterraan druivenbocht. Doordat de accijnzen namelijk op het volume van de drank en niet op het volume van de alcohol worden geheven is het qua alcoholconsumptie relatief goedkoper om Franse wijn te drinken dan zuivere en gezonde Britse cider. Daar moet dus een stokje voor gestoken worden.

De laatste keer dat er iets veranderde aan de accijnzen op cider vond plaats in 1763. Toen werd de zogenaamde cider tax voorgesteld. De woedende bevolking zag deze belasting op een eerste levensbehoefte niet zitten en begon massaal te rellen. De rellen liepen zodanig uit de hand dat de premier, Lord Bute, zich genoodzaakt zag af te treden.

Dat je met je poten van de alcohol van je bevolking af moet blijven blijkt wel vaker:

Rusland en het alcoholverbod

Toen Rusland in 1914 besloot haar troepen te mobiliseren voor de Eerste Wereldoorlog werd er een tijdelijke drooglegging afgekondigd. Tijdens de laatste mobilisatie, tien jaar eerder, had het namelijk een week extra gekost om het leger in staat van paraatheid te brengen, nadat er net iets teveel wodka in de kazernes genuttigd bleek te zijn.

Niet alle Russen waren te spreken over het verbod. In augustus 1914 alleen al werden er om en nabij 230 cafés kort en klein geslagen door wanhopige Russen op zoek naar drank. Toch werd het verbod verlengd van de mobilisatieperiode tot aan de hele oorlog en later zelfs tot aan 1925.

Dat de regering het verbod verlengde was vrij opmerkelijk. Hoewel het aantal zelfmoorden afnam en de algehele gezondheid van de gemiddelde Rus die niet aan het vechten was verbeterde, kostte het de regering ongeveer een derde van haar budget aan belastingen en accijnzen.

Dat geld had ook aan de oorlog kunnen worden besteed. Wellicht dat het dan iets beter was gegaan of dat er geen revolutie was ontstaan.

Toen decennia later Gorbatchov in de jaren 80 een anti-alcohol campagne begon, had hij wellicht dan ook kunnen voorzien dat zo’n campagne in Rusland over het algemeen eindigt met een onvrijwillige regeringswissel.

Tegenwoordig is de gemiddelde leeftijdsverwachting van de Russische man zo rond de 60, wat geheel te danken is aan alcoholmisbruik. Putin zal echter wel 2 keer uitkijken voor hij daar iets aan doet. Het verleden leert dat het beroven van de Rus van zijn alcohol geen goed idee is.

De Britse problemen met Buckfast

Terug naar de huidige tijd moet de accijns op wijn dus hoger worden om de ciderboeren te ondersteunen. Helaas zal deze maatregel toch ook een onbedoeld negatief effect hebben op de Britse cultuur. Sinds jaar en dag drinken Britten namelijk graag en veel Buckfast, een versterkte wijn, maar een Britse wijn! En dus goed. Deze wijn wordt gemaakt naar traditioneel Frans recept, maar door Engelse monniken, die wel weten hoe je wijn maakt en er voor de zekerheid ook maar cafeïne in hebben gegooid. Per fles ongeveer evenveel als in 8 blikjes cola. De wijn wordt sinds 1890 op de markt gebracht als medicinale wijn, die goed voor de gezondheid zou zijn.

In de media heeft Buckfast een slechte reputatie vanwege de vele ladderzatte Britten die elk weekend (en dus niet bij de lunch doordeweeks) zich volkomen lamzuipen aan Buckfast en daarna de boel vernielen, een eeuwenoude Britse traditie.

Als de accijns op wijn hoger wordt dan zal ook Buckfast er aan moeten geloven, met ongetwijfeld rellen tot gevolg. Waarschijnlijk is dat de regering het wel waard, want onderzoek heeft uitgewezen dat alleen al in Strathclyde in Schotland per dag gemiddeld 3 misdaden te linken zijn aan Buckfast.

Categories
Trivia

Lawnchair Larry en zijn opvolger

Larry Walters was een Amerikaanse trucker, die eigenlijk piloot wilde worden. Vanwege de sterkte van zijn bril was dat niet mogelijk. Toen Larry op zijn 13e een keer heliumballonnen in een winkel tegen het plafond had zien hangen, bedacht hij zich dat hij dan wellicht ballonnen kon gebruiken om toch de lucht in te gaan.

Twintig jaar later, in de zomer van 1982, vond Larry, die inmiddels in de buurt van Los Angeles woonde,  het tijd om zijn puberdroom in vervulling te laten gaan. Samen met zijn vriendin schafte hij tientallen weerballonnen aan, samen met heliumtanks om de ballonnen te kunnen vullen. Normaal mogen dit soort ballonnen, die een doorsnee kunnen hebben van bijna drie meter, niet zo maar verkocht worden. Larry had van te voren echter een verklaring van z’n werkgever vervalst, waarin stond dat de ballonnen gebruikt zouden worden in een televisiereclame.

Toen Larry aldus zijn benodigde ballonnen in bezit had restte hem nog maar een ding om te doen voordat hij in z’n eigen luchtschip de hemel zou gaan bedwingen.

In zijn achtertuin bond hij de, inmiddels gevulde ballonnen, aan een tuinstoel vast, deed een parachute aan, nam wat biertjes, boterhammen, een radio, en een luchtbuks mee en ging in z’n tuinstoel zitten. De tuinstoel was met touwen vastgebonden aan zijn jeep.

Zoals bedacht sneed een vriend van Larry de touwen door zodat de tuinstoel langzaam omhoog zou vliegen. Larry zou dan de luchtbuks gebruiken om de ballonnen kapot te schieten als hij te hoog zou komen, terwijl hij van het uitzicht kon genieten en biertjes kon drinken.

Zodra het laatste touw was doorgesneden steeg Larry met een noodgang op, waardoor hij geen tijd had om wat ballonnen kapot te schieten, om zo het tempo van het opstijgen te controleren. Laat staan dat hij rustig een biertje kon drinken. Binnen de kortste keren zat hij dan ook zo hoog dat hij in eerste instantie geen ballonnen meer durfde kapot te schieten, omdat Larry bang was dat z’n ligstoel scheef zou gaan hangen.

Het hoogste punt dat Larry bereikte was rond de 5 kilometer hoogte, waar hij gezien werd door de piloten van 2 piloten van lijnvluchten, die het vreemde voorval meldden aan de luchtverkeersleiding, terwijl ze die leiding verzekerden dat er geen drugs in het spel waren, maar dat ze echt een kerel op een tuinstoel voorbij zagen vliegen.

Uiteindelijk schoot Larry toch wat ballonnen kapot en begon langzaam te dalen totdat hij in elektriciteitskabels verstrikt raakte, daarbij een stroomstoring in Long Beach veroorzakend. Toen hij naar beneden was geklommen via de elektriciteitsmast stond de politie hem op te wachten, om hem te beboeten voor het illegaal in de buurt van een vliegveld vliegen, zonder contact te houden met de luchtverkeersleiding.

Een van Larry's opvolgers (foto: Omnibus)
Een van Larry’s opvolgers (foto: Omnibus)

Larry kreeg dat jaar een eervolle vermelding van de Darwin Awards. Jaren later, in 2008, vormde Larry de inspiratie voor de winnaar van dat jaar, de Braziliaanse priester Adelir Antônio de Carli.

De Carli voerde een campagne om geld in te zamelen voor een kapelletje voor truckers, niet geheel toevallig het beroep van lawnchair Larry. De Carli hoopte het wereldduurrecord ‘vliegen in een stoel met ballonnen’ te verbreken. Dat stond op 19 uur en was gevestigd door andere navolgers van Lawnchair Larry, die er een officieuze sport van maakten.

Om er zeker van te zijn dat alles goed zou gaan volgde Antonio verschillende survivalcursussen en nam hij een indrukwekkende hoeveelheid hulpmiddelen op zijn vlucht mee. Zo had  hij genoeg eten en drinken voor 5 dagen bij zich, een survivalpak, een gps apparaat, parachute, helm en satelliettelefoon.

Zogezegd leek Antonio een opgeruimde en vooruit denkende waaghals. Helaas had Antonio er niet aan gedacht het weerbericht te beluisteren voor zijn vlucht en kwam hij terecht in een flinke storm die hem van z’n koers af blies. Op zich nog niet eens zo’n heel groot probleem, hij had immers een satelliettelefoon bij zich en een gps apparaat. Toen hij  boven de kustlijn terecht was gekomen bedacht Antonio dus dat het wel slim was om hulp in te roepen zodat hij niet boven zee terecht zou komen, of daar in ieder geval gered kon worden.

Toen hij belde met het thuisfront kwam hij er helaas achter dat ie niet wist hoe de GPS plaatsbepaling werkte en dus geen idee had waar hij was behalve dat het ergens boven (inmiddels) de oceaan was.

Dat is ook het laatste wat van Antionio in levende lijve is vernomen. Weken later werd een deel van zijn stoffelijk overschot bij een olieplatform gevonden. Waarschijnlijk heeft hij na landing op zee nog minstens enkele wanhopige dagen geleefd…

Waar Icarus en Daedalus in de oudheid al achter kwamen is dat de mens alleen kan vliegen met de juiste hulpmiddelen en dat ook daarbij geldt dat hoogmoed voor de val  (in het water) komt.